University of Twente Student Theses

Login

Belangenbehartiging in de zorg: wat werkt en wat niet? Studie naar effectieve methoden door overkoepelende belangenorganisaties

Hiemstra, T. (2013) Belangenbehartiging in de zorg: wat werkt en wat niet? Studie naar effectieve methoden door overkoepelende belangenorganisaties.

[img] PDF
921kB
Abstract:In 2006 werd de Zorgverzekeringswet ingevoerd, een wapenfeit na jarenlange discussie of en hoe marktwerking in de zorg kon worden bewerkstelligd. In de overtuiging dat de zorgsector, wanneer deze meer zelfstandig als markt functioneert, doelmatiger kan worden, is dit een eerste stap geweest om de overheidsbemoeienis te verminderen. Tegelijkertijd is de mogelijkheid van zorgconsumenten om invloed uit te oefenen op hun eigen keuzemogelijkheden, minimaal; volgens onderzoek hebben zij slechts beperkte invloed op het zorginkoopbeleid van AWBZ-zorg, een essentieel onderdeel van de gezondheidszorg. Er is dus een spanningsveld tussen enerzijds de wens van de overheid om een meer zelfstandig werkende zorgmarkt te creëren en anderzijds de toenemende regulering van de aanbodzijde van deze markt waardoor de daadwerkelijke zorgvrager steeds minder keuzemogelijkheden heeft. Binnen deze sector hebben belangenorganisaties de belangrijke taak om de signalen te verzamelen en daar effectief mee om te kunnen gaan. Met activiteiten waarmee zij de belangen van hun achterban behartigen, kunnen zij de stem van de zorgconsument vertalen naar aanpassingen in beleid. Met name overkoepelende belangenorganisaties bewegen zich op macroniveau in de sector, en zorgen ervoor dat patiënten/cliënten en andere betrokkenen sectorbreed beter gehoord en gezien worden. Deze overkoepelende belangenorganisaties hebben een scala aan methoden ter beschikking om belangen te behartigen, maar zijn er zelf ook bij gebaat om hier gefundeerde keuzes te kunnen maken. Het is daarom voor dergelijke organisaties belangrijk om te meer te weten over welke opties er zijn, en of er mogelijk preferente methoden bestaan zodat zij hun doelbereiking kunnen vergroten. De onderzoeksvraag luidt dan ook: Met welke methoden van belangenbehartiging in de zorg, kunnen overkoepelende belangenorganisaties de doelbereiking optimaliseren? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, is eerst een definitie gegeven van het begrip belangenbehartiging. Binnen belangenorganisaties zijn drie kerntaken te onderscheiden, te weten voorlichting en informatieverstrekking, lotgenotencontact en belangenbehartiging. De eerste twee vormen samen identiteitsgerichte handelingen, waarbij de activiteiten vaak ook het doel van de actie zijn. Deze taken van belangenorganisaties worden vooral bij categorale, aan specifieke aandoeningen gerelateerde, patiëntenorganisaties gezien. De kerntaak belangenbehartiging wordt vooral uitgevoerd bij overkoepelende belangenorganisaties. Hun achterban bestaat uit de kleinere, vaak categorale organisaties, die de input leveren voor problematiek waar de zorg in hun ogen tekort schiet. Deze koepels proberen niet zozeer een specifieke categorie, maar zorgconsumenten in het algemeen in een betere positie te krijgen binnen het actorenveld. Belangenbehartiging wordt in dit onderzoek dus gedefinieerd als zijnde activiteiten gericht op gedragsverandering en/of beleidsverandering van actoren. De actoren waar de belangenorganisaties zich op zouden kunnen richten, zijn zorgverleners, zorgverzekeraars, wetenschappelijke onderzoeksinstellingen, farmaceutische industrie, maatschappelijke organisaties zoals woningbouwcorporaties en overheden. Wanneer een project wordt gestart om een bepaalde kwestie onder de aandacht te brengen, kunnen verschillende methoden worden gekozen. Overkoepelende belangenorganisaties beogen doelen op meso-/macroniveau, waarbij zij methoden als kwaliteitsbeoordeling, richtlijnontwikkeling, participatie, media en samenwerking met zorgaanbieders/-verzekeraars kunnen hanteren. Door reeds uitgevoerde projecten door overkoepelende organisaties te analyseren, wordt een overzicht verkregen van reeds succesvolle methoden, en wanneer welke methode preferent is. Daarvoor werd achtereenvolgens een projectplan doorgenomen, het doelniveau en gehanteerde methode geïdentificeerd, en een vragenlijst geconstrueerd zodat de effectiviteit door betrokkenen kon worden beoordeeld. Het einddoel hiermee zou zijn om van verschillende projecten een dataset te creëren, waarmee een algemene uitspraak zou kunnen worden gedaan over de vraag of en zo ja, welke methoden bij welk type doel het meest succesvol zijn. De doelgroep bleek echter zeer terughoudend in de medewerking, waardoor respons uitbleef en er onmogelijk gefundeerde conclusies kunnen worden getrokken. De mogelijke oorzaken hiervan, leiden wel tot de conclusie dat een onderzoek naar effectieve methoden in belangenbehartiging een andere aanpak vereist. Deze wordt middels een herziene onderzoeksopzet ook toegelicht. Daarbij dient worden opgemerkt dat een dergelijk onderzoek zinvoller en krachtiger wordt, wanneer het onderwerp 'effectiviteit' hoger op de agenda komt te staan van de betrokken partijen.
Item Type:Essay (Bachelor)
Faculty:BMS: Behavioural, Management and Social Sciences
Subject:85 business administration, organizational science
Programme:Health Sciences BSc (56553)
Link to this item:https://purl.utwente.nl/essays/63627
Export this item as:BibTeX
EndNote
HTML Citation
Reference Manager

 

Repository Staff Only: item control page